"Daar ligt misschien wel het grote kwaad door vele romans gesticht: zij doen buiten de werkelijkheid leven."

Zo ging dat in 1949 vol goede bedoelingen bij de Leuvense professor Janssen. Vervolgens werd Stichting Lezen uit de grond gestampt en Janssens waarschuwing tot vervelens toe hét adagium om mensen achter een boek te krijgen. Nee, geef mij dan maar het voornemen van de professor. Met zijn onverbloemde spelregels weet een mens zich nagenoeg zeker voor te stellen wat dat zogeheten 'leven in een andere werkelijkheid' precies te betekenen heeft. Kan niet! Toch? Professor Janssen maakt onze 'leesstaat' in zijn geschrift ondubbelzinnig overschouwbaar. Aan de hand van een eenvoudige, beredeneerde classificatie schakelt deze Brabantse geleerde Russische romans gelijk met werelden waarin God, boosheid, deugd en duivels strijden om de mensenziel. Terwijl de Fransen worden geprezen om hun vurig maar gerationaliseerd, oratorisch vermogen staan Noorse bedachte verhalen dan weer boordevol wild natuurschoon en stoere avontuurlijkheid. Dankzij Janssens voorbereidende studiewerk ligt die andere werkelijkheid voor gewone aardlingen zomaar voor het oprapen. Gemakkelijk! Zeker in tijden met amper nog ogenblikken. Duidelijker kan een lectuuropdeling alvast niet zijn en 't spaart ons bovendien een hoop, jawel, tijd.

Het enige waar de professor in zijn geschreven bedenkingen amper wijs uit raakt, is de consumptie van hedendaagse romans. Janssen besluit dan maar dat niemand zomaar eventjes alles door elkaar kan gaan lezen: "Lees niet op goed valle 't uit; wie het tóch doen zou: hij handelde even dwaas als vermetel.(...) Lees niet als lichtzinnigen. Denk na; voor en onder en na het lezen; ook de lectuur, gelijk alle andere daden, wordt door nadenken doorlicht, gericht en in het goede bestendigd.(...) Lees nooit veel boeken achter mekaar, die telkens aan den rand staan van het geoorloofde. Vermenigvuldig de grensgevallen niet.(...) Lees niet, jaar op jaar, de succes-boeken alleen. Ziet dat romans komen en gaan gelijk artikels en nummers van tijdschriften. Wordt geen lichtzinnig snuizer en proever, die oprakelt en vergooit."
Het heerlijke aan dergelijke korte, duidelijke uiteenzettingen is dat de meeste zaken, tegen een minimum aan inspanning, snel overzichtelijk worden. Janssen kan met zijn ideeën zo naast die van Don Draper, de charismatische hoofdfiguur uit de briljante televisieserie 'Mad Men', die in amper dertig seconden weet uit te leggen waar de Amerikaanse filosofe Ayn Rand zowaar een half leven voor nodig had. Spreken en schrijven in exclusieve baselines, ik vraag me af wat professor Janssen hierover zou gedacht hebben?