Doorgaan naar hoofdcontent

Olga Iwinskaja: "Soms verzonk ze in gepeins, sloeg haar ogen op naar het plafond of tuurde met toegeknepen ogen voor zich uit,..."


Op 16 juni 1912 was het de beurt aan de dame links op de foto: Olga Iwinskaja. Zonder wie naar alle waarschijnlijkheid geen 'Dokter Zjivago' (1957), Boris Pasternaks Nobelprijsboek. Muze Iwinskaja stond model voor de in het leven van romanheld Joeri Andrejevitsj Zjivago te pas en te onpas opduikende Larisa Fjodorovna. Zoals die ene keer, in de leeszaal van de bibliotheek: "Hij zag haar op de rug, half naar hem toe gedraaid, bijna van achteren. Ze droeg een lichte geruite bloes met een ceintuur eromheen en las gretig, zichzelf vergetend zoals kinderen doen, met haar hoofd een beetje zijwaarts gebogen naar haar rechterschouder. Soms verzonk ze in gepeins, sloeg haar ogen op naar het plafond of tuurde met toegeknepen ogen voor zich uit, waarna ze weer leunend op een elleboog haar hoofd met een hand ondersteunde en in een snelle, zwierige beweging met haar potlood in een schrift een aantekening uit haar boek maakte. Joeri Andrejevitsj verifieerde en bevestigde zijn oude waarnemingen uit Meljoezejevo. Ze wil niet behagen, dacht hij, en niet mooi of betoverend zijn. Ze veracht die kant van de vrouwelijke aard en straft zichzelf als het ware omdat ze zo knap is. En deze trotse vijandigheid voor zichzelf vertienvoudigt haar onweerstaanbaarheid."


Dokter Zjivago / Boris Pasternak (auteur), Aai Prins (vertaler). - Amsterdam : Uitgeverij Van Oorschot, 2019. - 685 p.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Djoos Utendoale tient le fou avec moi: verzen geschreven in de taal van de volksmens aan weerskanten van de 'schreve'.

Utendoale, uit de vallei of het dal van de West-Vlaamse bergen. Djoos, van Joris. Afkomstig van Westouter: pater Joris Declercq. Troubadours en kleinkunstenaars uit de regio zoals Antoon vander Plaetse, Gerard Vermeersch en Willem Vermandere namen Declercqs verzen in hun repertorium op. Van Boeschepe tot Cassel en van Ieper tot Ekelsbeke, de ganse Westhoek ging aan Utendoales rijmsels kapot. Vlinders zijn er hellekapellen, butterschitters of flikflodders. Averullen, mulders en roenkers worden in gangbaar Nederlands meikevers. Voetelingen, sokken. Nuus, wij. Hadden pendelaars geen files onderweg dan was het volop vroeger thuus komm'n of dan-ze peisden. De poëzie van Djoos Utendoale is geschreven in een bijzonder zingend taaltje: het Westhoeks. Over de invloed van dialecten moeten we, althans pater Joris Declercq, niet al te neerbuigend doen: "En moest Luther de bijbel in het Nederduits vertaald hebben en niet in het Hochdeutsch, de taal van zijn geboortestreek, dan sprak de he...

Gevoelens van gemis, afwijzing en ontgoocheling: stuk voor stuk gaan ze in de Shelley-blender 'Mathilda' geheten...

"Mijn leven was onloochenbaar leeg en nutteloos, maar zeg nooit tegen de lelie die door regen en wind is geveld: richt je op en bloei als vanouds. Mijn hart bloedde uit een dodelijke wond, maar op een andere manier kon ik niet leven." Gevoelens van gemis, afwijzing en ontgoocheling: stuk voor stuk gaan ze in de Shelley-blender 'Mathilda' geheten. Dat, en het verplengen van tonnen tranen door de in een bad vol sombere gedachten badende ik-figuur uit deze novelle. De tweeëntwintigjarige Mary Shelley snijdt en slaat, zeker vanaf ongeveer driekwart boek, de lezer voortdurend in de armen en om de oren. Autobiografisch, deze tweehonderd jaar oude amoureuze vader-dochterdingetjes door de blik van de jonge Mathilda? Geen idee. In ieder geval is de zelfgekozen eenzaamheid van deze Mathilda van een gans andere orde dan die van pakweg Amy Winehouse . De hoop ooit voor iemand nog genegenheid te kunnen voelen, was bij de betreurde Londense zangeres-met-ook-vaderdingetjes in de mee...

"Als je een dichter bent laat je iets moois achter. Ik bedoel, het is de bedoeling dat je iets moois achterlaat als je van de bladzijde afgaat en alles."

"Eén ding weet ik wel," zei Franny. "Als je een dichter bent laat je iets moois achter. Ik bedoel, het is de bedoeling dat je iets moois achterlaat als je van de bladzijde afgaat en alles. Die lui waar jij het over hebt laten geen enkel mooi ding achter. Het enige dat de iets beteren misschien doen is min of meer binnen in je hoofd kruipen en daar iets achterlaten, maar enkel en alleen omdat ze dat doen, enkel en alleen omdat ze weten hoe ze iets moeten achterlaten hoeft dat nog geen gedicht te zijn. Het kan best zo zijn dat het niet meer is dan een of ander hoogst intrigerend grammaticaal uitwerpsel - excuseer mijn woordkeus."  Net zoals bij de Vlaamse schrijver Paul Brondeel is bij deze Franny die 'r' er eigenlijk te veel aan. Om nog maar te zwijgen over wat Nabokov, die beginregels van zijn 'Lolita' indachtig, tong- en keelklankgewijs met die dubbele 'o' uit Zooey zou aanvangen. Feit is dat deze J.D. Salinger vandaag precies vijftien jaa...