Doorgaan naar hoofdcontent

Posts

Posts uit januari, 2025 tonen

Over Donald, Ivanka, Ivana, Melania, Barron, Leo, Carla, Lisa, Michele en Mariagrazia...

Nu Donald, Melania en die ganse Trump-kliek toch weer in het Witte Huis zijn geland, eindelijk tijd voor dat meesterstukje van een toen amper tweeëntwintigjarige Italiaan. In 1929 op eigen kosten uitgegeven en volgens de schrijver in kwestie zijn absolute hoogtepunt. En geloof me, deze Moravia ontgoochelt nergens. Over leven en denken dus van de zevenenveertigste, zijn familie en de US of A, maar dan in Italië, zijn eerste, honderd jaar geleden en dat dekselse fascisme: "'Is dat niet vreemd?' dacht ze, 'morgen zal ik me aan Leo geven en een nieuw leven beginnen, en morgen is de dag waarop ik geboren ben.' Ze dacht aan haar moeder: 'En het is met jouw man, mama, met jouw man dat ik dat zal doen.' Ook dit verwerpelijke gegeven, de rivaliteit met haar moeder, was haar naar de zin. Alles moest gemeen, laag, smerig zijn, zonder liefde of sympathie, niets dan doem en ondergang: 'Een onhoudbaar schandaal van mijn leven maken, eens voor al...' Ze hield haa...

"Als je een dichter bent laat je iets moois achter. Ik bedoel, het is de bedoeling dat je iets moois achterlaat als je van de bladzijde afgaat en alles."

"Eén ding weet ik wel," zei Franny. "Als je een dichter bent laat je iets moois achter. Ik bedoel, het is de bedoeling dat je iets moois achterlaat als je van de bladzijde afgaat en alles. Die lui waar jij het over hebt laten geen enkel mooi ding achter. Het enige dat de iets beteren misschien doen is min of meer binnen in je hoofd kruipen en daar iets achterlaten, maar enkel en alleen omdat ze dat doen, enkel en alleen omdat ze weten hoe ze iets moeten achterlaten hoeft dat nog geen gedicht te zijn. Het kan best zo zijn dat het niet meer is dan een of ander hoogst intrigerend grammaticaal uitwerpsel - excuseer mijn woordkeus."  Net zoals bij de Vlaamse schrijver Paul Brondeel is bij deze Franny die 'r' er eigenlijk te veel aan. Om nog maar te zwijgen over wat Nabokov, die beginregels van zijn 'Lolita' indachtig, tong- en keelklankgewijs met die dubbele 'o' uit Zooey zou aanvangen. Feit is dat deze J.D. Salinger vandaag precies vijftien jaa...

Friderike Zweig, d'r beroemde echtgenoot en d'r (auto)biografie...

"Friend and foe alike will judge harshly a man of almost sixty who, dissolving his union with a but slightly younger wife, joins himself to a girl his junior by twenty-seven years. But there existed such an indestructible friendship between me and my mate that intuitive sympathy with his feelings, never wholly undermined, survived all the conflicts."  Deze Friderike Zweig was niet alleen gedurende twee decennia Stefans eerste echtgenote, vaste proeflezer en literaire fixer maar had hun ganse huwelijksleven lang ook serieus 't schijt aan 's mans manisch-depressieve buien en zijn seksuele appetijt in jonge jongens. Alhoewel ze in haar neergeschreven herinneringen 'Married to Stefan Zweig' (1946) hierover nooit het achterste van d'r tong laat zien, was deze Friderike toch altijd de vrouw zonder wie der Stefan nooit ofte nimmer der Stefan.

Lasker-Schüler, de meest ongepolijste, sp(r)ookjesachtige verzensmid onder die Berlijnse expressionistische kliek van honderd jaar geleden, van mannen met namen als Benn, Kraus, Hille en Zech.

22 januari 1945 is voor altijd die bedelende Else Lasker-Schüler in de straten van Jeruzalem. Op de schoorsteenmantel van de woonkamer in haar inderhaast achtergelaten Berlijnse flat de champagne voor haar prestigieuze Kleistprijs voor altijd koud. Zeker toen ze niet veel later door een zootje bruin ongeregeld met houten stokken zomaar in elkaar werd geslagen. Zinloos straatgeweld anno 1933. Uit blinde paniek ging het daarna snel naar Zwitserland. Begrijpelijk. En ten slotte naar Egypte en Palestina waarover de dichteres in die dagen: "Ik heb geen rust, altijd opgejaagd, geen thuis. Ik wou dat ik iemands kind was. En dat iemand mij naar alle speelgoedwinkels meenam en schommelpaarden, speelgoedberen, dozen vol huizen en boompjes en schapen en kippen voor mij kocht."  Draaide, in de twee decennia voor haar vlucht uit Duitsland, voor het laatst een aantal amoureuze pirouettes met de zeventien jaar jongere Berlijnse dichter-patholoog Gottfried Benn en schreef, naar eigen zeggen...

Francesca Woodman en haar sprong van een New Yorks flatgebouw: amper 22, voor ieder levensjaar een verdieping...

19 januari 1981 is voor altijd Francesca Woodmans sprong van een New Yorks flatgebouw. Amper 22, voor ieder levensjaar een verdieping. Angel Francesca, die als negentienjarige verdwijnkunstenaar het Romeinse getto helemaal binnenstebuiten keerde, deed dat in mijn fantasie met haar exemplaar van 'De zangen van Maldoror', dé bijbel van de surrealisten, en een paar kattebelletjes aan haar Isidore Ducasse, de lokale antiquaar Giuseppi Casetti, op zak. Woodmans Italiaanse reis bestond hieruit dat ze met verschillende series de grenzen van de fotografie en die van haar eigen existentie wist af te tasten. Kijk anders gewoon zelf eens naar haar Angel-serie en laat daarna alle zelfmoordinterpretaties voor één keer aan de kant want die staan de ernst van Woodmans werk altijd in de weg.  19 januari 1981 is voor altijd Francesca Woodman, met geen enkele andere fotograaf of springer-zelfmoordenaar ter wereld te vergelijken. Woodman dus, over wie publiciste Anne Branbergen een indringend De...

Osip Emilevitsj Mandelstam, akmeïst tot in de kist...

"In het midden van mijn levensweg was ik in het (...) Sovjetbos achtergelaten door rovers die zich mijn rechters noemden."  15 januari 1891 is voor altijd Osip Emilevitsj Mandelstam , meest dissidente dichter in het twintigste-eeuwse Rusland van die eerste vier decennia, akmeïst tot in de kist (dood aan dat Franse symbolisme, weg ermee, directe observaties, mensen, zo uit de natuur, helderheid, Achmatova, eenvoud, Goemiljov), altijd onderweg of op de vlucht, immer lyrisch, hartpatiënt ook, deed soms meerdere jaren over slechts een handvol gedichten, opgegroeid in de buurt van Sint-Petersburg, autobiografisch met 'Het ruisen van de tijd' - verschenen toen hij net de dertig was gepasseerd - op eenzame hoogte (althans vertaalster Yolanda Bloemen), voor altijd verbonden ook met deze formidabele zin over Stalins grootschalige zuiveringen aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog: "Alleen bij ons hebben ze respect voor de poëzie, alleen bij ons kun je er de doodstra...

"Maar waarvan ik misschien wel het meeste houd is zout waar een beetje soep overheen gegoten is. De soep moet erbij om te verhinderen dat het zout te droog is; en zorgt er ook voor dat het smelt."

De Nederlandse schrijver J. Bernlef heeft overschot van gelijk als hij zich op de achterflap van dit bijzondere boekje verwonderd afvraagt waarom een selectie uit Carrolls brieven aan kinderen in Engeland pas in 1933 verscheen want: "(...) juist déze brieven (twee dikke delen met Carrolls brieven aan volwassenen vind ik niet om door te komen) staan op hetzelfde peil als 'Alice in Wonderland'."  14 januari 1898 is voor altijd Lewis Carroll ! Geen schrijver uit het Victoriaanse tijdperk - tenzij Frans Van der Aa in de rol van zwarte piet, maar da’s dan weer geen schrijver en weinig Victoriaans - die zich beter kon verplaatsten in dat kinderhoofd - u weet wel, die harde, vleeskleurige bolster waarrond dan een strakgespannen huid die die haren bovenaan zo handig weet samen te houden - als deze Lewis Carroll in zijn kinderbrieven: "Nu ik houd heel erg veel van een beetje mosterd met een dun laagje rundvlees eronder; en ik houd van bruine suiker - maar er moet wel een ...

"D. Hooijer voelde zich zeer vreemd in het literaire gezelschap van die avond. Waar de 'uitgemergelde nervositeit' van de andere genomineerden volgens haar hun kunstenaarschap bewees, (...)"

In 2008 was dit 'Sleur is een roofdier' nog goed voor de Libris Literatuurprijs. Verschillende bookmakers snakten nadien terecht naar hun C4. 2023 en het portret dat vriendin des huizes en toenmalig redacteur Mirjam van Hengel aan het tienjarig verscheiden van deze D. Hooijer wijdde nog héél ver weg. Dat D. Hooijer oorspronkelijk met een 'y' was en schrijversnaam van Kitty Ruys lezen we bij diezelfde Van Hengel. En ook: dat ze haar veelkleurige fluwelen jas toen voor de zeer versleten windjack, inclusief plooien en vlekken, van uitgever Wouter van Oorschot inruilde. Enzovoorts, enzoverder. Helaas niks specifieks over die D.  Nu ja.  Van de geportretteerde, betreurde D. Hooijer, de schrijfster in kwestie, had ik alvast nog nooit gehoord, nee. Nu pas bedenk ik me dat leven en werken van deze dame zo in de wasmachine kunnen voor die van ene Kollaard Sander . Winnaar van dezelfde literaire prijs, anderhalf decennium later. Gelijkluidend schrijverscuriosum ook uit die stal...

Meet Marianne Helldegen, zonder wie onze winterdagen opeenvolgend grijs en haar Berthold Möncken nagenoeg onzichtbaar...

"Ik wilde niets fout doen. Ik zei bij mezelf dat ik heel nuchter met hem moest praten, alsof het de gewoonste zaak van de wereld was. We zijn een tijdje samen geweest, goed, maar nu wordt het hoog tijd om uit elkaar te gaan, anders zitten we elkaar in de weg, dat is altijd zo, goed, laten we de mooie herinneringen aan elkaar bewaren, enzovoort. Maar ik was bang dat het er verkeerd uit zou komen, en als ik dan mijn eigen stem anders had horen praten dan ik wilde, had ik het niet uitgehouden en was ik vast naar hem toe gelopen. En dan zou hij gedacht hebben dat hij me niet in de steek mocht laten, dat ik zonder hem niet kon leven, en had hij zich verplicht gevoeld om bij me te blijven. En misschien, dat zou nog gevaarlijker zijn, zouden we ook de liefde hebben bedreven, want dat gebeurt volkomen tegen je wil wanneer je elkaar uit verdriet omhelst, je moet elkaar niet aanraken als je verdrietig bent. Misschien is het genoeg voor een uur of twee of ook voor een nacht, je wint er wat v...