Doorgaan naar hoofdcontent

Posts

Posts uit augustus, 2010 tonen

De keizer, zijn loopneus en een klein zonnetje.

"De keizer was een oude man. Hij was de oudste keizer van de wereld. Rondom hem liep de dood in een kring, in een kring en maaide en maaide. De hele akker was reeds leeg, alleen de keizer stond er nog en wachtte, als een vergeten zilveren halm. Zijn lichte, harde ogen keken reeds vele jaren verloren in een verloren verte. Zijn schedel was kaal als een gewelfde woestijn. Zijn bakkebaarden waren wit als een vleugelpaar van sneeuw. De rimpels in zijn gezicht waren een warrig struikgewas, waarin de jaren huisden. Zijn lichaam was mager, zijn rug een weinig gebogen. Thuis liep hij met kleine trippelpasjes. Maar zodra hij op straat kwam, probeerde hij zijn dijen hard te maken, zijn knieën lenig, zijn voeten licht, zijn rug recht. Zijn ogen vulde hij met kunstmatige goedheid, met de ware eigenschap van keizerlijke ogen: ze leken eenieder aan te kijken die de keizer aankeek, en ze groetten eenieder die hem groette. Maar in werkelijkheid zweefden en vlogen de gezichten gewoon langs hem hee...

De voorbije week: gelezen en gehoord (20).

De Marokkaans-Nederlandse schrijver Hafid Bouazza wandelt in de dagelijkse De Morgen -rubriek De Gedachte van de brede lanen van de ramadan tot het smalle steegje dat kinderrechten heet: "In Nederland viel mijn eerste vasten in augustus. Een kind mag pas vasten als het de puberteit heeft bereikt. Voor het meisje wanneer ze voor het eerst ongesteld wordt en voor de jongen wanneer hij sprema aanmaakt. Dit laatste lijkt wat moeilijker vast te stellen, maar geloof me: de moeder weet de eerste vlekken van een natte droom of andere bezigheid altijd wel te spotten. Kinderen zouden meer privacy moeten hebben."

Loesje, het wreedaardige snoesje...

Overdag laafde snoesje Loesje zich aan de solo's van de drummer van de band. 's Nachts dwong ze haar geliefden tot beestachtige hartenrooftochten. Althans volgens een héél oud liedje. Een oudt liedeken [naar Jean Richepin] Tsagh eens een cnape stervensgeern een valsche, vreede, boose deern. Sei totten cnape: 'Hael mi terstont din moeders herte voor minnen hont'. Hi ging en sloech sin moeder doot en vluchtte mettet herte root. Mer twyl hi loopt, stuict oppen steen en valt, - dat erme hert meteen. Al botsen op de harde baen, vingh plots dat hert te spreken aen; Al weenen vinghet te spreken aen: 'Och, jonghe, hebs di seer gedaen?' Victor Alexis de la Montagne , uit: Gedichten (1907)

De voorbije week: gelezen en gehoord (19).

Hans Achterhuis , de Nederlandse briljant-filosoferende geest achter standaardwerken als De markt van welzijn en geluk en Met alle geweld , doet in een gesprek met een Vlaams weekblad de gevolgen van het Amerikaanse neoliberalisme à la Greenspan beeldend uit de doeken: " Ayn Rand , grondlegster van het objectivisme op wie heel veel neoliberale ideeën terug zijn te voeren, is op zich best een boeiende figuur. Zo was Alan Greenspan, de vorige baas van de Amerikaanse centrale bank, een leerling van haar. En dat dikke boek van Rand, Atlas Shrugged , waar ze al haar ideeën over de samenleving in heeft verwerkt, dat heb ik echt met plezier gelezen. Ik vind het alleen vreselijk dat ze zegt dat álle verhoudingen marktverhoudingen zijn en dat alles in het leven draait om eigenbelang, selfishness . Ik mág dus nooit iets doen voor iemand anders, je moet bij haar zo ongeveer zweren dat je een ander nooit belangeloos zult helpen. Dat is natuurlijk absurd. En je zou misschien willen zeggen dat...

De voorbije week: gelezen en gehoord (18).

Op de online vraag van een Vlaamse krant waarom de solidariteitsacties voor de twintig miljoen slachtoffers van de overstromingen in Pakistan uitblijven, gaf twintig procent van de ondervraagden 'solidariteitsmoeheid' als reden op. Probeer een dergelijk argument maar eens uit je portemonnee te schudden als je onder het afdak van een Vlaamse frituur, gedreven door een onstilbare hang naar de perfect gebakken friet, de persoon die voor je staat voorzichtig waagt voor te steken. De blikken dan al eens gezien van al die frietkotwachtenden? Toch luidt bij deze het woord van de dag: "Solidariteitsmoeheid!" Verwar daarbij de aanschuivenden in een frietetablissement alstublieft niet met onze Vlaamse publieke opinie. Alleen op zaterdagavond vallen beide groepen volledig met elkaar samen.

Vertalen, een ware hondenstiel?

Dat onze Nederlandse taal ook heel slap kan klinken - zeker wat ons innerlijk betreft, wij dekselse binnenvetters - bewijst onderstaande vertaalde passage uit Zweigs 'Widerstand der Wirklichkeit': "Aber Liebe wird erst wahrhaft sie selbst, sobald sie sich, sofern sie nicht mehr embryonisch dunkel im Innern des Leibes schmerzhaft wogt, sondern mit Atem und Lippe sich zu benennen, [sobals sie sich] zu bekennen wagt. So beharrlich ein solches Gefühl sich verpuppt, immer durchstösst eine Stunde plötzlich das verwirrte Gespinst und stürzt dann, von allen Höhen in die unterste Tiefe fallend, mit verdoppelter Wucht in das aufschreckende Herz."(*) "Maar liefde wordt pas werkelijk liefde als ze niet meer smartelijk in het embryonale duister binnen in het lichaam drijft, maar zich met adem en lippen durft te benoemen, [zich] uit durft te spreken. Hoe hardnekkig zo'n gevoel zich ook verpopt, altijd stoot het op een dag opeens door het verwarde spinsel heen en stort dan,...

De transfer als bestraffing van het geluk van het voetbalspel.

In de voorlaatste Knack - ik kom immers nooit aan de laatste toe - staat een mooi document te lezen over de door Franz Kafka in de herfst van 1913 ondernomen kuuroordtrip naar het Von Hartungen-sanatorium in Riva, een havenplaatsje aan het Gardameer. Bijna honderd jaar na datum mocht journalist Piet de Moor deze reis van zijn bazen overdoen. Het resultaat is een verbluffend, intiem schrijfspel waarin de verslaggever in kwestie, door een reis naar het verleden, in het hoofd van deze Tsjechische beroemdheid, die de coïtus als bestraffing van het geluk van het samenzijn zag, tracht te vluchten. Het sanatorium moest Franz Kafka per slot van rekening van zijn eeuwige Berlijnse Felice Bauer (en van dé vrouw tout court) afhelpen. Piet de Moor: "In vrouwen zocht Franz Kafka de warmtestromen van het leven, daaraan kon zelfs hij geen weerstand bieden. Maar door elke stroom sneed een koudegolf die hem de adem benam. Kafka's hunkering naar liefde werd overschaduwd door het schrikbeeld v...

Op precies 27 seconden weet ik dat de Franse romancier Marcel Proust tegelijkertijd enig kind én astmapatiënt was.

Onlangs kwamen Duitse onderzoekers tot de vaststelling dat de doorsnee internetgebruiker gemiddeld zo'n 27 seconden bij één webpagina stilstaat. Van grondig lezen, is daarom niet al te vaak sprake. Vandaag werd deze conclusie nogmaals aangehaald in de kolommen van een krantenartikel ter promotie van het verschijnsel slowreading . Die 27 seconden zouden immers bepaalde menselijke hersendelen, wegens ongebruikt door veel te veel scannend lezen, volledig kaalvreten. Vandaar ook dat ik op deze plaats voortdurend op zoek moet naar geestige onderwerpen en verdiepende links die boven die 27 seconden mikken. Al was het maar om de sloop van ieders aangesproken hersenschorsdeeltje tegen te gaan. Daarom blader ik - om de angst voor het lege, witte vierkant van alweer zo'n nieuw te schrijven blogpost te verdrijven, maar ook omdat het zo'n geestig, vindingrijk leeswerk is - bijwijlen en bijtijds maar al te gaarne in de wetenschappelijke publicatie 'Kunstpsychologie' van KASK-do...

Augustus is jaarlijks sowieso al Lorca-maand!

"Als ík vond wat iedereen vindt wou ik óók dat ik los van je was, maar ik ga en ik zit aan je vast. Jij aan mij. Ga je gang, doe één pas - Spijkers van maan, gloeiend rood smeden mijn lijf aan je schoot."(*) Federico García Lorca , tragedie in drie bedrijven en zeven taferelen, staat in 2011, met zijn vijfenzeventig zomers onvindbaar onder de zoden, een gans jaar in de schijnwerpers. Zowel in ons taalgebied, dankzij Bart Voncks (nu) en Dolf Verspoors (vroeger) voortreffelijk vertaalwerk, als in dat van Spaanstalig Europa. Alleen al daarom stellen de Utrechtse organisatoren van 'Literaire Meesters 2010' hun festival volledig in het teken van deze toneelschrijvende en dichtende dandy-kameleon. Met daaraan verbonden: een heuse dichtwedstrijd waarin Spaansdichtend en Nederlandsschrijvend grut wordt opgeroepen een ode te brengen aan Lorca himself. Op papier dan, welteverstaan. Laat je inspireren door Lorca's eigenste ode aan Walt Whitman en maak kans op een heuse pub...

Peter Gay (on)gewild freudiaans aan de kop van een stoet modernisten.

De bibliografie van de Amerikaan Peter Gay (1923), hoogleraar geschiedenis aan de universiteit van Yale, is immens. Meer dan veertig boeken waarvan zijn Freud-biografie, in ons taalgebied pas verschenen in 2005 bij de Bezige Bij, de hoogdravende ondertitel Pionier van het moderne leven meekreeg. Wat moderniteit betrof, het onderwerp van zijn laatste worp Het modernisme: de schok der vernieuwing , zat het bij veelschrijver Gay al juist. De methode van Peter Gay is steeds weer dezelfde: zet het juiste team onderzoekers achter de kakelverse aangelegenheid van je nieuw te schrijven boek, redigeer en corrigeer onderweg zelf daar waar nodig en veeg ondertussen je voeten aan gangbare meningen en opinies over de kwestie die jij en je mensen aan het onderzoeken zijn. Zo zwom Gay’s schitterende biografie over de Weense zenuwarts Sigmund Freud in een uitvoerige notenlijst van tot dan toe weinig onderzochte (on)gepubliceerde documenten en brieven inzake reilen en zeilen van de dokter die met zijn...