Arsène Droogakkers offreert, elektriseert en alarmeert...

Gregor Strasser , suikerzieke Beier, openhartige nazi-bureaucraat, in de twintiger jaren van de Weimarrepubliek liefhebber van rauwe bierkeldergevechten. Gregor Strasser, flink uit de kluiten gewassen apotheker uit Landshut, las ter ontspanning Homerus in het Oudgrieks, schaafde als loopgraafsoldaat in de Eerste Wereldoorlog aan zijn nationaal-socialistische visie en lag later onder meer wakker van de vraag hoe de arbeidersklasse voor het nazisme te winnen. Gregor Strasser, volgens Hitler-biograaf Ian Kershaw de meest getalenteerde van alle nazi-kopstukken, zeker toen hij in het voorjaar van 1932 met succes de partij in Noord-Duitsland wist te organiseren terwijl Hitler liever grote sier ging maken op de Bayreuther Festspiele. Gregor Strasser, meer idealist dan Hitler, minder opportunist dan Hitler, fel antisemitisch, moest niks hebben van die obsessieve joden-fixatie van Hitler en zijn Münchense partijgenoten. Gregor Strasser, uitgebreide voetnoot bij Otto-Ernst Schüddekopf, sprankelt...

"Geloei, geblaat, geschreeuw en getier. Zo hevig en zo overrompelend is het allemaal dat ik niet eens meer de kans krijg om de slaap uit mijn ogen te wrijven en uit mijn oren te peuteren. En vader die de marktplaats eerst overschouwt als een veldheer en vervolgens het strijdperk betreedt. Onbevreesd voor de Hollandse kooplui en veeboeren die hem hier met hun vraagprijzen naar het leven staan. Hij vloekt, hij sneert, hij jokt, hij jent, hij blaft, hij schatert het uit. Hij vloekt opnieuw en ineens ook kletst hij met zijn hand in de uitgestoken hand van iemand anders. Vader defileert. Hij paradeert. Hij commandeert. Met zijn bruine wandelstok links en rechts tikken uitdelend op de stierenschoften. Met zijn blote handen paardenlippen en paardenmonden opentrekkend. De spenen en het witbehaarde vel van de dikdooraderde koeienuiers tussen zijn vingers nemend en uittrekkend. De natte snuiten van de zabberende kalfjes wegduwend. De geldbedragen die hij noemt als hij begint te bieden, spuw...

Vandaag is het niet alleen de beurt aan Rachel Carson, ook Richard von Schaukal , de met een been in het symbolisme wadende neoromantische lyricus uit het Tsjechische Brünn, zag op deze zevenentwintigste mei het daglicht. Met de goed ontvangen bundel 'Gedichte' zette de negentienjarige Schaukal zich in 1893 met één schrijfbeweging op de Duitstalige literatuurkaart. Tegelijkertijd deed deze publicatie de jongeman in een kramp schieten, een pijnscheut waaruit de jonge dichter sedertdien amper nog is rechtgestaan. Zo vulde Schaukal herdrukken van deze 'Gedichte' gewoon met nieuw werk aan tot het in dikte uiteindelijk het dubbele ging gaan meten van de oorspronkelijke uitgave. Later, tijdens de Eerste Wereldoorlog, postte hij patriottische gedichten die her en der gretig aftrok vonden en zette hij als begaafd essayist onder meer zijn tanden in het werk van de peetvader van de gothic novel, de Pruis E.T.A. Hoffmann. Toen een weifelende Thomas Mann 'Der kleine Herr Fried...

"Broeierig, modderig, schimmig, schimmelig, ongezond, abnormaal, pervers, smal, normloos, schadelijk voor de volksgezondheid,(...) verregaande tekortkomingen op literair gebied, grove en schuldige onkunde van het romanschrijversvak en subsidiair opzettelijke misleiding van het lezerspubliek." In 1948 verscheen 'Eenzaam avontuur', Anna Blamans (1905-1960) papieren splinterbom. Volgens de auteur in kwestie zorgvuldig geweven rond het grondthema van de menselijke eenzaamheid en geschreven met maar één lezer voor ogen: Blaman zelf. Simon Vestdijk was danig onder de indruk en zowel het ereschavotje voor de Amsterdamse Gemeenteprijs als dat voor het Rotterdamse Boekentribunaal, waar Anna Blaman wijselijk besloot weg te blijven, konden niet snel genoeg opgebouwd. "Want al behoort de wereld niet voor je te bestaan zolang je schrijft, als je je 'geesteskind' eenmaal in de wereld hebt gezet wil je toch graag dat het niet uitsluitend opdonders krijgt." Daarom ...

"Door een bres in het gekerfde talud ontdek ik een diepte waarin zich de lichamen van Pruisische gardesoldaten bevinden die, naar het me voorkomt, als smekelingen geknield zitten en van achteren doorboord zijn, met bloedige gaten, gespietst. Een enorme Senegalese tirailleur is uit hun groep op de rand getrokken; verkrampt, verstard in de houding waarin hij gestorven is, steunt hij op de leegte, klampt er zijn voeten aan vast en staart naar zijn beide polsen die waarschijnlijk doorgesneden zijn toen een handgranaat die hij vasthield, ontplofte. Zijn hele gezicht beweegt alsof hij wormen kauwt." In de DDR waren er, zo wil een mens zich wel eens herinneren, drie boektitels over de Eerste Wereldoorlog die opzichtig antimilitaristisch menig boekenkastuiterlijk dienden op te smukken. In eerste instantie was er het Dresdner pseudoniem Ludwig Renn (1889-1979), Oost-Duitse held van de arbeiders, onbesproken erevoorzitter van de landelijke PEN en alom gevierd kinderboeken- en reisverha...

Hermann Kesten in Pidwoloczysk, Karl Emil Franzos in Czortkiv, Soma Morgenstern in Budaniv, Joseph Roth in Brody en Rose Ausländer en deze Gregor von Rezzori in Czernowitz. Toen 'Berlin Verlag Taschenbuch' in 2004 besloot het literaire oeuvre van de vandaag jarige Gregor von Rezzori (1914-1998) met mondjesmaat terug uit te geven, veroorzaakte dit tot ieders verbazing, want blauw bloed én jeugdelijk antisemitisme door schrijvers aderen, net geen stormloop op de plaatselijke filialen van 'Thalia Buchhandel'. Van Vlaams onderwijsminister Ben Weyts is ondertussen geweten dat hij het Oekraïense Donauwater wilde laten bottelen en importeren om iets aan die achterstand in dat Vlaamse taalonderwijs van hem te doen. En terecht ook, want er is vandaag geen enkele schrijver uit deze regio van de ooit zo befaamde oude dubbelmonarchie die dat aanwijzend voornaamwoordje 'die' zo uitgemeten precies tussen twee Nederlandse komma's wist te prangen als deze Gregor von Rezzor...

"Niemand zou met een bril op zijn neus een intieme ruimte binnenkomen als hij wist dat ons vrouwen meteen de lust vergaat om hem aan te kijken en met hem te praten." Als je maar hard genoeg aan zijn starre, zielloze huid weet te krabben, aldus wijlen Gerrit Komrij in een geanimeerd leesadvies over de jonge Johann Wolfgang von Goethe , die van de 'Werther' dus, dan komt dat glansrijke van dat onberekenbare loeder, die gefrustreerde erotomaan en de superieure parodist die deze bijzonder veelzijdige man uiteindelijk in één schrijver wist te verzamelen, als vanzelf naar boven. Nadat hij een aantal jaren ervoor met zijn Weimar-jeugdliefde Christiane Vulpius was getrouwd (lees: Eduard en Charlotte), zette Goethe zich vanaf mei 1808 aan deze 'Die Wahlverwandtschaften'. Pas zestig geworden en heel hard zijn best doend die uitgestelde midlife achter zijn dagelijkse geflirt met de dartele twintigerbuurmeisjes Minna Herzlieb en Sylvie von Ziegesar (lees: Eduard en Ottili...

Met ronkende SED-namen van mannen als Eberhard Langer, Werner Eidner, Fritz Reinhardt Greuner en Walter Hähnel in zijn rangen kon de Oost-Duitse stad Chemnitz niet anders dan zich op 10 mei 1953, voor de ogen van de ganse wereld, om te dopen tot Karl-Marx-Stadt. Terwijl het toenmalige buitenleven in deze officieuze hoofdstad van de DDR gekleurd ging in van die alledaagse, vervelende zwart-witschakeringen, zijn minstens twee generaties DDR-kleuters, half beneveld door het bonte vuur van deze fabelachtige Caspari-prenten met hun uitgesproken 'klare lijn' avant la lettre, in slaap gesukkeld. "Bitt schön, Osterhäschen im Schnee, / tut dir das Eierlegen nicht weh?..." In het geval deze begin 1900 uit de grafische kokers van de Chemnitzer Geschwister Gertrud en Walther Caspari ontsnapte tekeningen zich in het gezelschap van dergelijke typische Adolf Holst-rijmpjes bevonden, kwam van dat 'in slaap sukkelen', geloof me gerust, nog maar weinig in huis...

Op zondagavond 4 mei 1980 trok een nietsvermoedende Böhm junior naar de Berlijnse flat van zijn partijgetrouwe ouders. Hoogstwaarschijnlijk om er samen, feestelijk achteruitkijkend naar de bijzonder goed verlopen 1 mei-optochten van die dagen en het glas 'Rotkäppchen' heffend, elkaar wat gelukwensen uit te brengen. In 'kameraadschappelijk gezinsverband' heette zoiets toen, vader Siegfried Böhm (1928-1980) was immers al veertien jaar lang minister van Financiën in de DDR-regering, eerst nog onder die strenge Ulbricht en later onder dat kolerieke Stoph-geval, van kameraad Honecker. Ongelukkigerwijs eindigde dat eerste meiweekend voor junior in de echtelijke slaapkamer van beide ouders, naast de eenmalige bedbekleding van de met de nog warme lijken van vader Siegfried en moeder Anna getooide bedstede. De vers in hun hoofden uitgeholde sporen van kogelwonden moeten de op het voeteneind van het bed neergezonken zoonlief nog even extra naar adem hebben doen happen. De volgend...

Vandaag is het de beurt aan Bernhard von Bülow die, als telg uit een politiek geslacht uit de buurt van Hamburg, op 3 mei 1849 ter wereld kwam. Terwijl Von Bülow sr., vader Bernhard dus, in de zeventiger jaren van de negentiende eeuw onder Otto von Bismarck nog diende om de contouren van het Duitse buitenlandbeleid uit te tekenen, schoof zoon junior in zijn gladde diplomatenkostuum van charmante polyglot en gepatenteerde causeur 'stilletjes' richting post van Pruisisch minister-president en rijkskanselier van Duitsland. Het was de laatste Duitse keizer Wilhelm II, wegens selectieve historische blindheid nooit om enige grootspraak verlegen, die deze Von Bülow bij zijn aanstelling als kanselier in 1900 tot zijn nieuwe Bismarck wou omtunen: "Zoals mijn grootouders Duitsland aan de buitenzijde van een paar stevige muren hebben voorzien, zo zullen Von Bülow en ik er alles aan doen om aan de binnenkant van datzelfde huis alle partijschimmels van de bijhorende parlementaire democ...