Arsène Droogakkers offreert, elektriseert en alarmeert...

(...)  hij was een peer van een okeë vent het mondje rap geroerd opvliegend  niet onknap sloeg hij het leven als een oude gabber op de schouders  hield wel van een humorgeintje zou zijn leven geven voor een vriend  dol op de vrouwtjes gematigd gokker at en dronk met smakken  kwister van duiten verloor hij de moed tegen het einde hij werd ziek  hij werd geholpen door een bijdrage hij stierf op eenenveertigjarige leeftijd en dat was zijn begrafenis  thumbs up of up yours boezelaar cape handschoenen riem  zweep met zorg uitgekozen baas starter uitkijk knecht  de kantjes eraf of iemand die de kantjes eraf rechtdoor tweede links eerste man of achterste man  een goede of een slechte dag goed spul of slechte spullen  de eerste buiten of de laatste binnen en dan onder de wol verpeinst de docht hoeveel dit alles voor hem was  onthemd in aarde  (...)  In 2005 nog gingen tweeëntwintig Nederlandse dichters voor Querido aan de sla...

"Je zal opnieuw het woord 'landschap' schrijven, het woord 'dorp', het woord 'gehucht', het woord 'weg', het woord 'verkennen', het woord 'gaan', het woord 'doorkruisen'. Je stelt je hoop op deze tekst die uiteindelijk deze woorden opnieuw met elkaar in verbinding zal dienen te brengen en die jou het antwoord op de vraag naar de richting waarin jouw bewegen ten opzichte van dit landschap verloopt, zal moeten opleveren. Jij verloren en verliezende zoon. De schade vaststellen. Opgelopen averij becijferen. Uitmaken, eens en voorgoed, waar precies de verliezen tegenover dit landschap geleden worden. In het weggaan, het achterlaten, het zich verwijderen? Of andersom: in het terugkeren op zijn stappen, het opnieuw naderen, het weer thuiskomen."  De misschien wel grootste, nog levende Vlaamse prozaschrijver, Leo Pleysier , wordt vandaag precies tachtig. Toen Pleysier in 1978 kwam aanzetten met zijn 'Razernij' zag je de ...

"In de jaren zestig namen wij een au pair-meisje in dienst om op ons dochtertje te passen, een gedresseerde slang van amper achttien, uit München, hard als glas. In nauwsluitende zwarte broek en hemelsblauwe muiltjes sloop zij door het huis, knipperend met haar lange wimpers. In haar kamer hield zij onder alle weersomstandigheden de ramen gesloten, een gewoonte waarvan ik haar van tijd tot tijd het onhygiënische probeerde te doen inzien. Maar het was vergeefse moeite, en bij een van die gelegenheden kwam de aap uit de mouw: zij was niet bang voor frisse lucht maar voor vampiers."  Kijk, als essayiste moest zij absoluut niet onderdoen voor d'r echtgenoot, de Nederlandse schrijver Rudy Kousbroek, met wie ze tenslotte bijna vier decennia was getrouwd, deze Ethel Portnoy . Ze kon met een bijzonder gevoel voor humor dat belerende uit d'r stukken wat verbergen en debuteerde toen ze de veertig al ver was gepasseerd. Bovendien schreef Portnoy, in navolging van Mulisch' ps...

Waarom precies deze brieven, net als haar dagboeken overigens, zo onweerstaanbaar zijn, kan ik niet zeggen. Misschien omdat de extreme 'meisjesachtigheid' ervan, met die o zo dunne, gevoelvolle lijnen erin, in de buurt van een verklaring komt. Feit is: aan de ene kant is daar Brigitte , die als schrijversrenommee in de DDR blijft, terwijl, aan de andere kant, vriendin Irmgard met d'r echtgenoot emigreert naar Nederland. En ondertussen blijven beide dames, met af en toe grote tussenpozen, dat wel, aan elkaar schrijven over allerlei verschillen tussen beide landen, maar ook over de gelijkenissen tussen bijvoorbeeld schrijven en het hebben van liefjes waar ook ter wereld.  Het is 08 april 1967 wanneer Brigitte aan Irmgard het volgende schrijft: "(...) Daarentegen heb ik, zoals gezegd, niets interessants te melden en als ik de afgelopen weken en maanden terugkijk, heb ik het gevoel dat ik alleen maar heb geschreven, geslapen, geschreven, de enige onderbreking is de zondag,...

Het is 20 mei 1970 en deze Christiane precies acht. Het liefste van al wil dit kleine meisje snel ouder worden, met spoed volwassen, gewoon, macht uitoefenen, net zoals haar aan de drank verslaafde, gewelddadige vader: "Met mijn zusje deden we bijna iedere dag het bekende spelletje. Als we van school kwamen zochten we peuken uit asbakken en vuilnisemmers. We maakten ze glad, stopten ze tussen onze lippen en paften er op los. Als mijn zusje ook een peuk wou hebben kreeg ze een tik op haar vingers. Ze moest van ons het huishouden doen, dus afwassen, stof afnemen en wat onze ouders ons verder hadden opgedragen. Vervolgens pakten we onze poppenwagen, deden de huisdeur achter ons op slot en gingen een eindje lopen. We hielden mijn zusje net zo lang opgesloten tot ze al het werk had gedaan."  Vandaag, 20 mei 2025, is deze Christiane precies drieënzestig. Al meer dan tien jaar vermijdt ze bewust de schijnwerpers van alle media. Toen ze medio 1975 in een Berlijnse drugszaak moest op...

"In de periode 1936-'39 was er jaarlijks een parade, ruimhartig gesteund door de Staat - 'de Nacht van de Amazones' noemden ze het (deze herinnering kwam bij me op toen ik over de plek liep van de synagoge die we 2 jaar geleden opbliezen): rijen Reichsdeutsche deernen te paard trokken langs met ontbloot bovenlijf. Smaakvol gechoreografeerd speelden deze maagden historische taferelen na - vieringen van het Teutoonse erfgoed. Naar verluidt heeft de Verlosser zelf ooit ook doodgemoedereerd een beroemd naaktballet in diezelfde stad bijgewoond. Zo doen wij Duitsers dat, ziet u. De Duitse man is zijn lusten volkomen de baas. Hij kan een vrouw te lijf gaan als een paarse duivel; maar als de gelegenheid zulks vereist, is hij ook heel wel in staat om beschaafd toe te kijken en zijn handen rustig thuis te houden."  Veracht door zijn superieuren en mishandeld door zijn vrouw is Auschwitz-kampcommandant en tweede verteller in de roman 'Het Interessegebied', deze Paul ...

De Nederlandse schrijver en politicus Jan Terlouw is overleden. Terlouw dus, tevens de halve, lezende jeugd van de meeste van mijn FB-vrienden, als ik hier zo rond me kijk. Jammer, want nu kan ik eens niet 'meedelen'. Van Jan Terlouw zelf heb ik nooit een letter gelezen, en dat wil ik het liefst houden zo. Alles de schuld van dat 'Horrortheater' van criticus, vertaler en schrijver Arie Storm , een landgenoot van eerdergenoemde, de overleden Terlouw.  "Ik dacht eraan hoe vervelend ik mannen als Jan Terlouw, Adriaan van Dis en uitgever Joost Nijsen vond. En nog steeds vind, moet ik zeggen. Dat heb ik aan mijn jeugd te danken: ik kan niet tegen achterbaks gedrag. Authenticiteit wordt op prijs gesteld. Genoemde 'heren' zijn drie mannen die het enorm achter hun ellebogen hebben. Ze zeggen dit, maar ze doen dat. En iedereen trapt erin.(...) De hele Nederlandse literatuur is vergeven van deze verderfelijke mentaliteit. Jan Terlouw die Griet Op de Beeck tijdens ee...

"Een morfinist kent een geluk dat niemand hem kan afnemen: het vermogen om zijn leven in totale eenzaamheid door te brengen. En eenzaamheid betekent belangrijke, wezenlijke gedachten, beschouwing, rust, wijsheid,... De nacht zeilt voorbij, zwart en zwijgend. Ergens verderop is het kale bos, daarachter het riviertje, koude herfst. Ver, heel ver weg is het opgeschrikte, onstuimige Moskou. Ik heb nergens iets mee te maken, ik heb niets nodig, hoef nergens heen. Brand, vlammetje, in mijn lamp, brand zacht, ik wil uitrusten van mijn Moskouse avonturen, ik wil ze vergeten. En ben ze vergeten."  Vandaag is 15 mei 1891, vandaag is de Oekraïense schrijver Michail Boelgakov , in een van zijn vele verslavingen gewoon Sergej Poljakov, de Russische legerarts die tijdens zijn Revolutie in een Moskouse verslavingskliniek langzaam maar zeker verglijdt in een bad vol morfine en zweren. Poljakov dus, de Amerikaanse soldaat ook die tijdens een bloederige hinderlaag in het Iraakse Ramadi, in een...

Dat de hoofdzuster in dit verhaal Van Pelt heet, zoals ook de latere biografe van Vlaams epigoon Roger Van de Velde, puur toeval. Dat de schrijfster van dit debuut als tiener in de ban raakte van de beweging rond de Nederlandse pacifist Bart de Ligt en als gevolg van alle gruwelijke oorlogsberichten kort nadien in een psychose belandde nooit met de nodige oorzakelijkheid behangen. Wel aangetoond, is dat toen patiëntenervaringsverhalen in de ggz nog geen literair genre op zich waren deze Fré Dommisse haar in volle kwetsbaarheid neergepende ziekenhuisberichten, 'Krankzinnigen' geheten, reeds in 1929 de wereld in gooide. Ook aangetoond, is dat deze buitengewone schrijfster, als jongste in een rij van zes, op 12 mei 1900 in het Nederlandse Ophemert ter wereld kwam en door haar nagenoeg volledig blinde moeder liefdevol werd opgevoed tot ggz-ervaringsdeskundige (reeds lang voor dit begrip werd uitgevonden) om daarna samen tot succesvolle bedrijfsleidsters in de kunsthandel carrière t...

Van nazidictator Adolf Hitler is algemeen geweten wat hij van bleekhuid Old Shatterhand vond. De opgroeiende Marcel Reich-Ranicki, dictator van de persoonlijke ontboezemingen, had het dan weer meer voor de kleurrijke roversbende van de toneelschrijvende twintiger Friedrich Schiller : "In de nogal bescheiden boekenkast van mijn ouders zocht en vond ik een boek met teksten van Schiller. Ik begon,(...) gewoon op de eerste pagina van het boek met het toneelstuk waarmee de uitgave opende: Die Räuber.(...) Ik vond het stuk geweldig spannend, het wond me op, ik las het met rode wangen en rode oren. En ik kon niet ophouden met lezen - tot ik bij de zin 'Die man kan worden geholpen' was aangekomen. En ik was gelukkig. Karl Moor fascineerde met heel wat meer dan Old Shatterhand, Moors rovers boeiden me meer dan alle indianen van Karl May."  Vandaag is 09 mei 2025, tweehonderdtwintigste sterfdag van Friedrich Schiller. Toen deze revolutionaire dichter in Rudolstadt, we schrijven...

"Weer thuis draaide Doc een joint, zette hij de tv aan voor een late film, pakte hij een oud T-shirt en scheurde dat in korte, smalle repen tot hij er een stuk of honderd had liggen, waarna hij enige tijd een douche nam en hij de ene na de andere natte lok van zijn hoofd plukte en die om zo'n reep T-shirt heen rolde, die hij telkens met een knoop vastzette, een slavenstijltje dat hij over zijn hele hoofd herhaalde, waarna hij misschien een half uur de haardroger erop zette, waarbij hij misschien wel of misschien niet in slaap viel, om de knopen er vervolgens weer een voor een uit te halen en de hele boel op te borstelen tot hij een aanvaardbare afrocoupe van zowat een halve meter doorsnee had. Om zijn kapsel in vorm te houden stak hij zijn hoofd voorzichtig in een doos en ging hij op de bank liggen en deze keer viel hij wel degelijk in slaap, en tegen de ochtend droomde hij over Shasta. Het was niet precies dat ze aan het neuken waren maar het was wel zoiets. Ze waren allebei ...

Varkenskoteletten, entrecotes, biefstukken,... Meer carnivoor als deze geschiedenis van het einde van een relatie onvindbaar. De Engelse schrijver Graham Greene kende ik tot dusverre enkel van naam, tot gisteren dus. In 's mans oeuvre gedoken, begonnen met dit boekje. Sprekend virtuoos, heel veel humor én voldoende zelfkritisch, zo heb ik mijn leesvoer, als ware het rode lappen vlees, het liefste. Vandaag dag één dus van deze Greene als literaire held en daarom gooi ik deze avond mijn groenten even op de grill, kwestie van toch een beetje in de buurt van al die dode beesten te komen.  "Is het mogelijk verliefd te worden boven een bord gebakken uien? Het lijkt onwaarschijnlijk, en toch zou ik gezworen hebben dat ik juist op dat moment verliefd werd. Het zat hem natuurlijk niet gewoon in de uien - het was het plotselinge gewaarworden van een individuele vrouw, van een openheid die me in het vervolg zo vaak gelukkig en ongelukkig zou maken. Ik bracht mijn hand onder het tafelkle...

Julia de Dreu , Hannah Boekestijn en Sixtine Bérard wel dus, op die shortlist van de Jan Hanlo Essayprijs Klein 2025 . Ik zond begin dit jaar ook een bijdrage in. Helaas. Viel zu viel DDR en ander dood (dichters)materiaal, vermoed ik. Volgende keer beter. Maar eerst, vandaag, een stukje uit mijn Hanlo-stukje, tégen dat immense vergeten, want dezer dagen tenslotte vijfenveertig jaar geleden...  "Wij worden steeds kleiner, / wij varen henen. / Achter ons blijft een verlaten vlakte." Onmogelijk om bij deze slotregels uit Jan Hanlo's gedicht 'Wij komen ter wereld' niét aan mensen in de DDR te denken. Geen andere plek ter wereld, Hanlo was er tenslotte de dichter naar, waar mensen sneller kleiner werden en priemend staren haast een dagelijkse bezigheid. Zoals die keer met een nietsvermoedende Böhm junior en dat bezoek aan zijn partijgetrouwe ouders op die Berlijnse zondagavond, de vierde van mei, 1980. Plan was om met een glas 'Rotkäppchen' in de hand elkaar...

"Ik zie haar voor me in haar zwarte mantelpak met kanten kraagje. Tenger. De forse neus. De vooruitstekende onderlip. De haren strak naar achteren in een knotje. Een vrouw met wie het 'slecht kersen eten' is.(...) O, die ijdelheid! Die grote en ach, zo kleine geesten. Dat geschreeuw om prioriteiten. Die onbedoelde krenkingen. Albert Einstein had haar onze madame Curie genoemd. Allen beschouwden dat als een eer. Zij zweeg. Iemand als Einstein sprak je niet tegen. Maar zij had Lise Meitner willen zijn. Begreep ik dat? Uiteraard."  Neem als hoofdfiguur een doodzieke vrouw, een Duitse natuurwetenschapster, en haar dagelijkse portie verdovende capsules en je krijgt diverse retourtjes hallucinatie-werkelijkheid uitgesmeerd over de volledige lengte van een boek. Van gesprekken met de reeds lang overleden joodse atoomfysica Lise Meitner naar een uitvoerig beschreven ziektegeschiedenis in het heden van de heldin in kwestie, en terug. Deze dikke honderd door Tinke Davids in het...

"De baas van de Salzman-fabriek, Siegfried Salzman, liep rond met een hoofd vol zorgen. Het pond stond laag en ze hadden uitstaande vorderingen. De valuta's waren toch al onstabiel en voordat Siegfried Salzman zijn fijne linnen wegdeed voor vodjes papier van twijfelachtige waarde, wachtte hij liever af en verkocht niets. Hij zat letterlijk op zijn handelswaar. Maar het werk lag daardoor stil en er vielen weer ontslagen. Om te beginnen beneden bij de arbeiders, pas daarna kwam de eerste verdieping aan de beurt. Op de eerste verdieping wilde Salzman zelf het kaf van het koren scheiden. Hij liep door de vertrekken en bekeek de meisjes. Daar had je Schmerler, een rooie die veel invloed op haar collega's had, die moest hij houden, anders begon ze te stoken. Daar had je Pilz, die had dan wel een bochel, maar was heel goed te gebruiken, ze briefde de baas allerlei uitlatingen van het personeel over. Dan had je Käthe Schmidt, hij herkende haar van achteren, want hij had haar al ee...